Sygnalizacja świetlna jako podstawa organizacji ruchu drogowego

W hierarchii ważności znaków i sygnałów to osoba uprawniona do kierowania jest najważniejsza. Jednak rzadko spotyka się kogoś takiego na drodze, ponieważ zazwyczaj dzieje się to w sytuacjach nieprzewidzianych i wymagających czasowych rozwiązań. Dlatego dla uczestników ruchu na co dzień najważniejsze są oznakowania świetlne.

Sprawne funkcjonowanie systemów świetlnych

Kwestie dotyczące sygnalizacji świetlnej na drogach reguluje Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 roku w sprawie znaków i sygnałów drogowych. Sygnalizacja świetlna jest ogółem systemów kierujących ruchem drogowym na skrzyżowaniach i przejściach dla pieszych. W Polsce najpopularniejsze są sygnały świetlne cykliczne, które zmieniają się w określonych odstępach czasowych dla każdej ze stron w zależności od natężenia ruchu wybranej strony. W ten sposób na drodze o dużym natężeniu ruchu może dłużej palić się zielone światło niż na drodze podporządkowanej lub mniej uczęszczanej. Nowoczesne systemy wykrywają zbliżające się pojazdy i dostosowują czas zmiany świateł do aktualnej sytuacji na drodze. Jest to możliwe dzięki kamerom lub pętlom indukcyjnym umieszczanym pod nawierzchnią. Usprawnia to ruch i ułatwia przejazd pojazdów uprzywilejowanych.

Rodzaje sygnalizatorów

Sygnalizatory dzielą się na kilka rodzajów. Sygnalizatory ogólne nie mają żadnych symboli, dlatego dotyczą wszystkich kierunków ruchu bez oznaczeń kierunkowych. Sygnalizatory kierunkowe mają czarne strzałki na czerwonym lub żółtym tle oraz zielone strzałki na czarnym tle. Są one nadrzędne do sygnalizatorów ogólnych i informują kierowców o braku kolizji. Zielona strzałka dołączona do sygnalizatora oznacza warunkowy skręt, który zezwala na wykonanie tego manewru po uprzednim zatrzymaniu się i przepuszczeniu innych uczestników, którzy mają zielone światło. W innych krajach poszczególne rodzaje sygnalizacji świetlnej są inne niż te, które stosuje się w Polsce. W USA zezwolenie na skręt warunkowy jest domniemane na mocy przepisów ruchu drogowego, dlatego nie ma tam zielonych strzałek. W innych państwach w ogóle nie funkcjonuje prawo warunkowego skrętu. W Polsce zielone światło na sygnalizatorze do skrętu w lewo nie zezwala na zawracanie, a w innych regionach świata już tak. Jednak większość przepisów się pokrywa, co sprawia, że sygnalizacja świetlna jest podstawową formą organizacji ruchu także w innych krajach.

Trudności projektowe

Choć działanie znaków jest powszechnie zrozumiałe i nieskomplikowane, stworzenie spójnego projektu organizacji ruchu drogowego dla danego miejsca wymaga zatrudnienia biura projektowego. Projekt sygnalizacji świetlnej realizowany jest na podstawie pozytywnie zaopiniowanego i uzgodnionego projektu organizacji ruchu drogowego. Musi on być realizowany zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi. Jego niezbędnymi elementami są analiza stanu istniejącego (inwentaryzacja układu drogowego i charakterystyka dróg), analiza i prognoza ruchu oraz obliczenie przepustowości dla programów sygnalizacji pracujących w szczytach komunikacyjnych. Po opracowaniu i uzgodnieniu projektu sygnalizacji oraz uzgodnieniu lokalizacji i układu faz należy także przeprowadzić opracowanie i zatwierdzenie projektu sygnalizacji świetlnej pod kątem dostępu elektryczności. Całość inwestycji wymaga więc spełnienia wielu formalności i przeprowadzenia różnego rodzaju prac.